Φέτος ανυπομονούμε να ξαναζήσουμε όλα τα πατροπαράδοτα ήθη κι έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας και της Ανάστασης
Μετά από μια περίοδο που δεν είχαμε τη δυνατότητα να «ζωντανέψουμε» και να ζήσουμε τα παραδοσιακά ήθη κι έθιμα της πασχαλινής περιόδου, φέτος ήρθε η ώρα να τα ευχαριστηθούμε στο έπακρο. Ειδικά από τη Μεγάλη Παρασκευή, όταν κορυφώνεται το Θείο Δράμα και έως την ημέρα του Πάσχα, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας τηρούνται παραδόσεις αιώνων, με τη συμμετοχή μικρών και μεγάλων, ντόπιων και επισκεπτών.
Η Μεγάλη Παρασκευή αποτελεί την κορύφωση του Θείου Δράματος και είναι η μέρα του μεγάλου πένθους. Είναι η ημέρα της μεγάλης κατάνυξης και σε πολλά μέρη δεν στρώνουν καθόλου τραπέζι. Όλοι νηστεύουν, ακόμα και το λάδι, με τιμητικό πιάτο τις νερόβραστες φακές και το μαρούλι με ξύδι, συμβολισμοί που προέρχονται από το Θείο Δράμα.
Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής γίνεται η αποκαθήλωση όπου ο ιερέας κατεβάζει τον Εσταυρωμένο από τον Σταυρό και τον τυλίγει σε καθαρό σεντόνι ενώ από αργά το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης ή νωρίς το πρωί, έχει στολιστεί ο Ιερός Επιτάφιος με άνθη της υπαίθρου που φέρνουν οι γυναίκες έτσι ώστε να τοποθετηθεί το Άγιο Σώμα του Κυρίου.
Κανείς δεν πρέπει να πιάσει στα χέρια του σφυρί ή άλλο εργαλείο, γιατί θεωρείται «μεγάλη αμαρτία». Οι εκκλησίες πλημμυρίζουν από κόσμο και οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα, μονότονα.
Μέχρι λίγο πριν τις 11:00 το πρωί τελείται η λειτουργία των Μεγάλων Ωρών όπου οι γυναίκες μοιρολογούν και κλαίνε για τον Χριστό ενώ παράλληλα προσκυνούν και αποτείνουν φόρο τιμής στον σταυρωθέντα Χριστό.
Ο επιτάφιος έχει ήδη στολιστεί και τελείται ολονυχτία στις περισσότερες εκκλησίες της Ελλάδας.
Το μεσημέρι ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον Επιτάφιο όπου θα γίνει η περιφορά του το βράδυ.
Η περιφορά του Επιταφίου είναι το κυριότερο έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής. Οι ενορίες κάθε τόπου συναντώνται κατά την περιφορά και σε κάποια νησιά, όπως στην Ύδρα, ο επιτάφιος μπαίνει και στην θάλασσα για να αγιάσουν τα ύδατα.
Επίσης, συνηθίζεται οι πιστοί να «περνούν» κάτω από τον επιτάφιο, ενώ σύμφωνα με παλαιότερες δοξασίες, τρεις φορές έπρεπε να περάσουν οι άρρωστοι, για να γίνουν καλά.
Μ. Σάββατο
Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου ψάλλεται ο Εσπερινός της Ανάστασης, ο οποίος λέγεται και «Πρώτη Ανάσταση» . Το μεσημέρι, στον Πανάγιο Τάφο στα Ιεροσόλυμα, πραγματοποιείται η αφή του Αγίου Φωτός που διανέμεται σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο. Το βράδυ ακολουθεί η Τελετή της Αναστάσεως με το «δεύτε λάβετε φώς» και το «Χριστὸς Ἀνέστη» που συνοδεύεται από μηνύματα χαράς και ελπίδας και φυσικά πολλά βεγγαλικά και κροτίδες.
Στην επιστροφή στο σπίτι, οι πιστοί «σταυρώνουν» πρώτα το επάνω μέρος της εξώπορτας και με το Άγιο φώς ανάβουν τα καντήλια.
Το βραδινό τραπέζι της Ανάστασης περιλαμβάνει την εθυμοτυπική μαγειρίτσα, κόκκινα αυγά, τσουρέκι και σαλάτες, μπαίνοντας σιγά σιγά μετά την νηστεία στο γλέντι του Κυριακάτικου οβελία.
Πάσχα
Την Κυριακή του Πάσχα αρχίζει το μεγάλο γλέντι με τα ψησίματα των αρνιών, τα τραγούδια και τους χορούς που κρατάνε μέχρι αργά το βράδυ. Το σούβλισμα του οβελία είναι ίσως το χαρακτηριστικό πασχαλινό έθιμο για εμάς τους Έλληνες. Το «γύρισμα» στη σούβλα αποτελούσε αρχικά κατεξοχήν έθιμο της Ρούμελης και της Πελοποννήσου. Το έθιμο του σουβλίσματος του αρνιού, προέρχεται από το εβραϊκό Πάσχα και σχετίζεται με την έξοδο των Εβραίων από την Αίγυπτο. Εκείνο το βράδυ, της εξόδου, κάθε οικογένεια πρόσφερε ως θυσία στο Θεό ένα αρνί για τη σωτηρία όλου του λαού. Το έτρωγαν χωρίς να σπάσουν τα κόκαλά του, μαζί με άζυμο ψωμί και πικρά χόρτα.
Επίσης ο αμνός συμβολίζει τον Χριστό, διότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε παρομοιάσει τον Ιησού με τον αμνό θεού που θα πάρει στις πλάτες του τις αμαρτίες του κόσμου. Στα περισσότερα μέρη της Ελλάδας την Κυριακή του Πάσχα ψήνουν το αρνί στη σούβλα, μαζί με το κοκορέτσι.
Το απόγευμα στην Εκκλησία γίνεται ο Εσπερινός της Αγάπης. Οι Χριστιανοί ανταλλάσσουν αδελφικό ασπασμό διαβάζοντας το Ευαγγέλιο σε διάφορες σε διάφορες γλώσσες. Από την Κυριακή του Πάσχα και για 40 ημέρες οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί χαιρετούν ο ένας τον άλλον λέγοντας «Χριστός Ανέστη» και απαντώντας «Αληθώς Ανέστη».
Την Κυριακή του Πάσχα, εκτός απ’ τα αυγά, σε μερικά μέρη καθαγιάζεται και ο Αμνός του Πάσχα και διανέμεται στους εκκλησιαζόμενους από τον παπά.
Πηγή: tromaktiko.gr