Μια πολλά υποσχόμενη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της τριχόπτωσης φέρνει στο προσκήνιο ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Ταϊβάν, προσφέροντας νέα ελπίδα σε εκατομμύρια ανθρώπους που ταλαιπωρούνται από φαλάκρα και αραίωση μαλλιών. Οι επιστήμονες ανέπτυξαν έναν πειραματικό ορό, ο οποίος, σε δοκιμές σε ποντίκια, κατάφερε να επανεκκινήσει την ανάπτυξη της τρίχας μέσα σε περίπου 20 ημέρες.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell Metabolism, εστιάζει σε έναν απρόσμενο «σύμμαχο»: τα λιπώδη κύτταρα κάτω από την επιδερμίδα. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, ο τρόπος με τον οποίο αυτά τα κύτταρα «σπάνε» και απελευθερώνουν λίπος φαίνεται να αποτελεί κλειδί για την ενεργοποίηση των βλαστοκυττάρων της τρίχας και, τελικά, για την επανεκκίνηση της τριχοφυΐας.
Πώς λειτουργεί ο μηχανισμός
Στο πλαίσιο της έρευνας, οι επιστήμονες προκάλεσαν μικρούς τραυματισμούς στο δέρμα ποντικιών, προκειμένου να παρακολουθήσουν τι συμβαίνει στον λιπώδη ιστό και στα τριχοθυλάκια. Μετά τον τραυματισμό, τα λιπώδη κύτταρα άρχισαν να διασπούν τα αποθηκευμένα λιπίδια (λιπόλυση), απελευθερώνοντας λιπαρά οξέα στην περιοχή.
Αυτά τα λιπαρά οξέα λειτούργησαν σαν «σήμα αφύπνισης» για τα βλαστοκύτταρα της τρίχας, τα οποία ενεργοποιήθηκαν και ξεκίνησαν εκ νέου τον κύκλο ανάπτυξης των μαλλιών. Όταν οι ερευνητές μπλόκαραν τη διαδικασία της λιπόλυσης, η τριχοφυΐα σταματούσε. Αντίθετα, όταν εφάρμοζαν τοπικά λιπαρά οξέα στο δέρμα, παρατηρούσαν ξεκάθαρη επανεμφάνιση τριχών στα σημεία εφαρμογής.
Το αποτέλεσμα αυτό επιβεβαιώθηκε σε πολλαπλά πειράματα, δημιουργώντας την εικόνα ενός σταθερού βιολογικού μηχανισμού που συνδέει τον λιπώδη ιστό με την αναγέννηση των μαλλιών.
Μαλλιά σε 20 ημέρες – Τι έδειξαν τα πειράματα
Σε μία από τις δοκιμές, η καθημερινή εφαρμογή του πειραματικού σκευάσματος οδήγησε σε ορατή επαναφύτρωση τριχών μέσα σε περίπου 20 ημέρες. Ο επικεφαλής της μελέτης, καθηγητής Sung-Jan Lin, εξηγεί ότι η ιδέα για αυτή τη γραμμή έρευνας γεννήθηκε από μια κλινική παρατήρηση: σε ορισμένες περιπτώσεις, μετά από ερεθισμό ή κάλυψη του δέρματος, τα μαλλιά φαίνονται να μεγαλώνουν πιο πυκνά.
Παρόμοια φαινόμενα έχουν περιγραφεί, για παράδειγμα, σε δέρμα που καλύπτεται για μεγάλο διάστημα (όπως κάτω από γύψο) και στη συνέχεια εμφανίζει αυξημένη τριχοφυΐα. Η ομάδα του Lin θέλησε να καταλάβει τι ακριβώς «πυροδοτεί» αυτή τη διαδικασία.
Το 2018, σε παλαιότερα πειράματα με ερεθισμό του δέρματος, είχε παρατηρηθεί ότι τα λιπώδη κύτταρα κάτω από την επιφάνεια συρρικνώνονταν λίγο πριν αρχίσει η νέα ανάπτυξη της τρίχας. Αυτό οδήγησε στην υπόθεση ότι τα κύτταρα «καίνε» λίπος, απελευθερώνουν ενέργεια και σήματα και με αυτό τον τρόπο ενεργοποιούν τα βλαστοκύτταρα.
Σύμφωνα με τον Lin, η μικρής διάρκειας φλεγμονή και η έντονη «κίνηση» του λίπους που προκαλεί ο τραυματισμός δεν είναι απαραίτητα επιβλαβής – μπορεί να λειτουργεί ως ερέθισμα για την επούλωση και την αναγέννηση των ιστών, συμπεριλαμβανομένων των τριχοθυλακίων.
Πιθανές εφαρμογές και πέρα από την τριχόπτωση
Η σημασία των ευρημάτων δεν περιορίζεται μόνο στην τριχόπτωση. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι και άλλοι ιστοί πλούσιοι σε λίπος ίσως χρησιμοποιούν ανάλογους μηχανισμούς για να ανακάμψουν μετά από τραυματισμό.
Παράλληλα, ο Lin σημειώνει ότι ορισμένα καρκινικά κύτταρα αξιοποιούν επίσης τα λιπαρά οξέα ως πηγή ενέργειας. Η καλύτερη κατανόηση του πώς οι ιστοί αποθηκεύουν, απελευθερώνουν και χρησιμοποιούν λίπος θα μπορούσε, θεωρητικά, να ανοίξει το δρόμο για νέες στρατηγικές ελέγχου της ανάπτυξης όγκων σε περιοχές πλούσιες σε λιπώδη ιστό.
«Εντυπωσιακό, αλλά ακόμη στην αρχή»
Παρά τον ενθουσιασμό που προκαλούν τα αποτελέσματα, οι ειδικοί συνιστούν ψυχραιμία. Ο δερματολόγος Dr. Brendan Camp, από τη Νέα Υόρκη, χαρακτηρίζει τα ευρήματα «εντυπωσιακά» και αναγνωρίζει ότι αγγίζουν ένα πεδίο τεράστιου ενδιαφέροντος, δεδομένου ότι η ανδρογενετική αλωπεκία –η πιο συχνή μορφή τριχόπτωσης σε άνδρες και γυναίκες– αποτελεί εδώ και χρόνια μεγάλο θεραπευτικό «στοίχημα».
Ωστόσο, τονίζει ότι η έρευνα βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο: όλα τα πειράματα έχουν γίνει σε ποντίκια και όχι σε ανθρώπινο τριχωτό. Αυτό σημαίνει ότι τα αποτελέσματα μπορεί να μην μεταφραστούν αυτομάτως με τον ίδιο τρόπο στον άνθρωπο.
Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι η μελέτη είναι μικρής κλίμακας και απαιτείται εκτεταμένη περαιτέρω έρευνα προτού μπορέσει να μιλήσει κανείς για μια πραγματική θεραπευτική επιλογή. Παρόμοια θέση κρατά και ο καθηγητής Lin, ο οποίος σημειώνει ότι χρειάζονται «σωστά σχεδιασμένες κλινικές δοκιμές» για να καθοριστούν η ασφάλεια, η βέλτιστη σύνθεση και η δοσολογία του σκευάσματος σε ανθρώπους.
Τι μπορούν να κάνουν όσοι έχουν τριχόπτωση σήμερα
Μέχρι να φτάσει –αν φτάσει– ένας τέτοιος ορός στην αγορά, οι ασθενείς με τριχόπτωση καλούνται να βασιστούν στις αποδεδειγμένες, διαθέσιμες θεραπείες.
Ο Dr. Camp συστήνει σε όσους ανησυχούν για την απώλεια μαλλιών να απευθύνονται σε πιστοποιημένο δερματολόγο, ώστε να γίνει σωστή διάγνωση (π.χ. ανδρογενετική αλωπεκία, γυροειδής αλωπεκία, άλλες μορφές τριχόπτωσης) και να συζητήσουν θεραπείες με ισχυρά κλινικά δεδομένα, όπως φαρμακευτικά σκευάσματα, τοπικές αγωγές ή και επεμβατικές λύσεις, όπου ενδείκνυνται.
Η νέα ταϊβανέζικη έρευνα, πάντως, προσθέτει ένα σημαντικό κομμάτι στο παζλ της τριχόπτωσης και ενισχύει την ελπίδα ότι, στο μέλλον, η στοχευμένη αξιοποίηση του λιπώδους ιστού και των λιπαρών οξέων θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικές και εξατομικευμένες θεραπείες για τη φαλάκρα.