Η επόμενη πανδημία θα μπορούσε να προέλθει από το «πιο θανατηφόρο σπήλαιο του κόσμου»
Το σπήλαιο Κιτούμ στην Κένυα φιλοξενεί μερικούς από τους πιο θανατηφόρους παθογόνους οργανισμούς που είναι γνωστοί στον άνθρωπο. Το 1980, ένας Γάλλος μηχανικός που εργαζόταν σε ένα κοντινό εργοστάσιο ζάχαρης μολύνθηκε από τον ιό Μάρμπουργκ μετά από επίσκεψή του στο σπήλαιο Κιτούμ, το οποίο βρίσκεται μέσα στο ανενεργό ηφαίστειο στην καρδιά του Εθνικού Πάρκου Mount Elgon της Κένυας. Ο άνδρας πέθανε λίγες μέρες μετά σε νοσοκομείο του Ναϊρόμπι. Επτά χρόνια αργότερα, ένας μαθητής από τη Δανία που έκανε διακοπές με την οικογένειά του στην περιοχή, πέθανε αφού μολύνθηκε από έναν παρόμοιο ιό, ο οποίος σήμερα είναι γνωστός ως ιός Ravn.
Όταν ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το σπήλαιο, οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί τα τοιχώματά του ήταν γεμάτα γρατζουνιές και θεώρησαν ότι τις είχαν κάνει αρχαίοι Αιγύπτιοι εργάτες καθώς αναζητούσαν χρυσό ή διαμάντια. Αργότερα, συνειδητοποίησαν ότι το αλάτι που βρίσκεται στα τοιχώματα του σπηλαίου, προσελκύει διάφορα ζώα, όπως ελέφαντες, βουβάλια, αντιλόπες, λεοπαρδάλεις, ύαινες και νυχτερίδες. Ως εκ τούτου, οι επιστήμονες εκτιμούν πως το σπήλαιο έχει μετατραπεί σε «εκκολαπτήριο» ζωονοσογόνων ασθενειών.
Το Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας Λοιμωδών Νοσημάτων του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (USAMRIID) ξεκίνησε μια αποστολή στο εν λόγω σπήλαιο μετά τα κρούσματα που εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1980, αλλά δυσκολεύτηκε να εντοπίσει το είδος που ήταν υπεύθυνο για τη διάδοση των θανατηφόρων παθογόνων στον άνθρωπο.
Πάνω από μια δεκαετία αργότερα, το RNA του ιού ανιχνεύθηκε σε μια φαινομενικά υγιή αιγυπτιακή φρουτονυχτερίδα (Rousettus aegyptiacus) η οποία βρέθηκε στο σπήλαιο τον Ιούλιο του 2007. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως τα υπολείμματα του θανατηφόρου ιού ήταν παρόντα στο ήπαρ, τον σπλήνα και τον πνευμονικό ιστό της θηλυκής νυχτερίδας. Έκτοτε, έχουν ανιχνευθεί τεράστιες ποσότητες γονιδίων της ιντερφερόνης τύπου 1, καθώς και των λεγόμενων υποδοχέων κυττάρων «φυσικών δολοφόνων» σε αυτές τις νυχτερίδες. Είναι επίσης γνωστό, ότι οι νυχτερίδες «φιλοξενούν» στον οργανισμό τους πλήθος ιών χωρίς να νοσούν σοβαρά.
«Οι ερευνητές είχαν εξετάσει προηγουμένως μια σειρά από γονιδιώματα νυχτερίδων και δεν είχαν καταφέρει να εντοπίσουν παραδοσιακούς υποδοχείς κυττάρων φυσικών δολοφόνων», εξήγησε η μικροβιολόγος Στέφανι Πάβλιβιτς από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης.
Πώς μεταδίδεται ο ιός-Ποια είναι τα συμπτώματα
Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο από φρουτονυχτερίδες που ζουν στην κεντρική Αφρική. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω άμεσης επαφής από άτομο σε άτομο. Αυτό περιλαμβάνει την επαφή με αίμα ή άλλα σωματικά υγρά ή αντικείμενα που έχουν μολυνθεί– όπως κλινοσκεπάσματα και ρούχα.
Ο ιός Μάρμπουργκ επωάζεται στους ανθρώπους από 2 έως 21 ημέρες πριν προκαλέσει συμπτώματα. Ωστόσο, τα προειδοποιητικά σημάδια, όταν εκδηλώνονται, αρχικά μοιάζουν με εκείνα άλλων τροπικών ασθενειών όπως ο Έμπολα και η ελονοσία. Οι ασθενείς εμφανίζουν υψηλό πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους και κακουχία. Συχνά, έχουν πόνο στην κοιλιά, κράμπες και οξεία διάρροια. Πολλοί άνθρωποι αιμορραγούν από διάφορα σημεία του σώματος και πεθαίνουν οκτώ έως εννέα ημέρες μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων, λόγω της ακραίας απώλειας αίματος και του σοκ. Κατά μέσο όρο, ο ιός σκοτώνει τους μισούς από τους μολυσμένους, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, αλλά τα πιο επικίνδυνα στελέχη του, έχουν σκοτώσει έως και το 88%. Καθώς σήμερα δεν υπάρχουν εγκεκριμένα εμβόλια ή θεραπείες για τον ιό, οι γιατροί χορηγούν μόνο φάρμακα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.